Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyi
Riyaziyyat və Mexanika İnstitutu

Havadan benzin əldə edən qurğu hazırlanıb


ABŞ-ın Air Company şirkəti atmosferdəki karbon qazını maye yanacağa – sintetik benzinə çevirən inqilabi Airmade adlı qurğusunu təqdim edib. Soyuducu ölçüsündə olan bu cihaz gündə 1 litrə qədər yanacaq istehsal edə bilir və bunun üçün yalnız hava, su və bərpa olunan elektrik enerjisindən istifadə olunur. Hazırda aviasiya və dəniz nəqliyyatı demək olar ki, tamamilə təbii yanacaqdan asılıdır. Hidrogen və ya batareya kimi alternativ enerji mənbələri isə hələlik marginal olaraq qalır. Airmade karbon neytral bir həll təklif edir. Belə yanacağın yandırılması nəticəsində havaya yalnız həmin yanacağın istehsalı zamanı atmosferdən alınmış qədər karbon qazı buraxılır.

Bu texnologiya karbon qazının elektrokimyəvi reduksiya prosesi əsasında işləyir. Qurğu havadan karbon qazını tutur, onu (elektroliz yolu ilə sudan əldə edilən) hidrogenlə qarışdırır və katalizator vasitəsilə karbohidrogenlərə çevirir. Əldə olunan yanacaq kimyəvi baxımdan adi benzinlə eynidir və mövcud mühərriklərdə heç bir dəyişiklik edilmədən istifadə oluna bilər. Sistem avtomatik qoşulma və istifadəyə hesablanıb və minimal ilkin tənzimləmə ilə yaşayış, ticarət və sənaye sahələrində istifadəyə uyğundur.

Hazırda soyuducu ölçüsündə olan bu qurğu yalnız az miqdarda yanacaq istehsal edir, lakin şirkət texnologiyanı genişləndirməyi planlaşdırır. Əsas problemlər elektroliz prosesi zamanı yüksək enerji sərfiyyatı səbəbindən yüksək maya dəyəri və aşağı faydalı iş əmsalıdır. Lakin əgər artıq günəş və ya külək enerjisindən istifadə olunarsa, bu proses iqtisadi cəhətdən sərfəli ola bilər. Air Company artıq ABŞ Hərbi Hava Qüvvələri və aviasiya sənayesi ilə əməkdaşlıq edir. Gələcəkdə bu tip qurğular uzaq bölgələri yanacaqla təmin edə və ya bərpa olunan enerjini maye formada saxlamaq üçün istifadə oluna bilər. Əgər bu texnologiya inkişaf edərsə, nəqliyyat sektorunun dekarbonizasiyası üçün mühüm addım olacaq.

technote.az